“Non por lle dar máis corda o can deixa de estar atado”
(Martín Fierro)
O actual modelo de sistema-réxime en España conformouse nos seus estratos principais a golpe de “doutrina de shock”. Grazas ao asentimento das cúpulas das organizacións opositoras a fitos como a inmunidade para os crimes do franquismo, os Pactos da Moncloa e a permanencia na OTAN, os poderes fácticos culminaron ao seu favor o mandato do “atado e ben atado”. E agora novamente, todo o corpus dominante se concita para inhibir a histórica oportunidade de rexeneración da soberanía popular que a irrupción da crise oferece. O obxectivo é facernos engolir a débeda pública contraída pola cobiza das grandes corporacións privadas.
Nos primeiros anos da transición non se falaba da “importancia sistémica”, nin de “demasiado grande para caer”, tampouco de “risco moral”. Todo iso viría despois. Durante o novo século, coa crise financeira global. Outrora todos os poderes conspiraban para evitar a ruptura e lograr que á morte de Franco (por lei de vida) cambiase algo para que todo o esencial seguise igual. Por iso é polo que se sacasen outros coellos da chistera co fin de que a xente corrente cedese e, ao mesmo tempo, pór a suficiente lambetada de poder ante os dirixentes da esquerda para que o apaño prosperase.
O obxectivo é facernos engolir a débeda pública contraída pola cobiza das grandes corporacións privadas.
E dous foron os elementos, causa e efecto nun mesmo principio activo, elixidos para rematar a operación enroque. O primeiro e principal foi aprobar a amnistía. Pero non unha amnistía calquera. Non unha amnistía na que os antes “fóra da lei” recuperasen en xustiza o seu sitio na sociedade e os “represores” desen cos seus ósos no cárcere. A amnistía, nas súas dúas fases de xullo de 1976 e xaneiro 1977, foi urbi et orbi. A norma extinguía calquera tipo de responsabilidades políticas para “os bos” e para “os maus”. Desta sorte, as persoas que foran uña e carne coa ditadura quedaron impunes. Borrón e conta nova.
Para que esa ultraxe legal colase, con todo, os muxidores do atentado tiveron que botar toda a carne na grella. A súa mellor arma foi trasladar á opinión pública a imposibilidade de actuar contra os sicarios do franquismo por aquilo da desigual relación de forzas. O retrouso do momento, secundado resignadamente pola plana maior da oposición, consistía en argumentar que o contrario significaba cebar a traca dunha nova guerra civil. Nin máis nin menos. O Exército non o consentiría, argumentaban. O mesmo artificio que máis tarde se utilizaría con éxito polo felipismo co ardil “OTAN, de entrada NON”.
E a cousa funcionou, abofé que funcionou. O crime non só quedou sen castigo, senón tamén sen sanción moral. Aínda que outras experiencias próximas, como a Revolução dos Cravos en Portugal, onde foron precisamente os militares de gradación intermedia os que acabaron co réxime de Salazar, denunciaban a impostura da (auto)amnistía á española. De feito, crecidos polo éxito do seu órdago , a democracia inaugurouse cunha proba de forza seguindo o vello costume: detendo e encarcerando aos membros da Unión Militar democrática (UMD) que apostaban por unha saída á portuguesa, e entregando o Sahara Occidental ao seu tradicional inimigo o despótico rei Hassan II de Marrocos.
Agora volvemos ás mesmas. De novo sométennos ao terceiro grao para convencernos de que é imposible un cambio radical e que esixir responsabilidades pola crise é un dislate. Hoxe a paradigma da ruptura estaría en repudiar a débeda ilexítima. Ou sexa, o custo crediticio xerado ao socorrer ao sistema financeiro debido ao buraco xerado polas súas criminais operacións, que foi cínicamente endosado por gobernos sucesivos á cidadanía mediante recortes de investimentos e prestacións sociais. Con todo, a escusa esta vez botan man da presunta importancia sistémica da banca e do seu posible esborralle sobre o conxunto da sociedade, caso de deixala á súa sorte. Non hai moita diferenza co que ocorreu na transición coa amnistía canalla. Chove sobre mollado. En ambas as situacións incorreuse en ?risco moral? desde o momento en que pagaron xustos por pecadores. Daqueles ventos proceden estes lodos.
Por iso os axentes do sistema celebran que o novo partido Podemos renunciase ao programa con que concorreu ás eleccións europeas do 25-M, que incluía a falta de pagamento da débeda ilexítima e a súa substitución por unha máis comedida “reestruturación”, previa a realización dunha auditoria cidadá
Por iso os axentes do sistema celebran que o novo partido Podemos renunciase ao programa con que concorreu ás eleccións europeas do 25-M, que incluía a falta de pagamento da débeda ilexítima e a súa substitución por unha máis comedida “reestruturación”, previa a realización dunha auditoria cidadá. Rectificación que, doutra banda, non parece satisfacer do todo aos voceiros do sistema, tendo en conta que a “Brunete mediática” teima na insuficiencia desa modulación estratéxica feita polo partido de Pablo Iglesias. Especialmente relevante está a ser a ofensiva lanzada polo influente xornal EL País, na actualidade controlado accionarialmente polos grandes da banca, onde analistas económicos con pedigrí de esquerdas erixíronse en abandeirados da rectificación da rectificación.
..este negacionismo non é novo. Só cambia o foco temático e a sofistificación dialéctica. Os argumentos contra a falta de pagamento da débeda ilexítima teñen parecido rapadoira intelectual que os utilizados para negar o pleno emprego, o aumento salarial ou a diminución da xornada laboral
Primeiro foi o ex director do xornal, Joaquín Estefanía, antigo dirixente do Partido del Trabajo (PT), quen lembrou oportunamente que o artigo 135 da Constitución (tanto na súa versión antiga como na reformada) “prohibe modificar os créditos para pagar a débeda pública” (Reestruturación da débeda. 1/12/14). Logo, subindo a ameaza un banzo máis, outro significado columnista do rotativo financeiro, Xavier Vidal-Folch, ex subdirector dos servizos informativos de TVE durante a campaña socialista en favor da permanencia de España na *OTAN, advertiu que “repudiar a débeda traería a quebra da reserva da Seguridade Social e a falta de pagamento de pensións” (Impagar débeda, afundir obreiros.11712/14). E finalmente a campaña de desestabilización emprendida polo portavoz de “a Marca España” completada cunha entrevista ao presidente do Bundesbank, Jens Weidmann, na que o alto funcionario alemán sentenciaba que “reestruturar a débeda poría en perigo o aforro dos cidadáns” (El País 13/12/14).
O dilema, pois, non é xa ruptura ou guerra civil como durante a transición. Agora a conxuntura, segundo estes expertos en nómina do núcleo duro do Ibex 35, é optar entre pagar a débeda relixiosamente ou caer na máis absoluta indixencia
Mudan os tempos, os gobernos e os dirixentes, pero as vítimas son sempre as mesmas. Durante a transición secuestraron a democracia e hoxe impoñen a deudocracia. En realidade este negacionismo non é novo. Só cambia o foco temático e a sofistificación dialéctica. Os argumentos contra a falta de pagamento da débeda ilexítima teñen parecido rapadoira intelectual que os utilizados para negar o pleno emprego, o aumento salarial ou a diminución da xornada laboral. Implican unha clara defensa de parte. O que sucede é que no caso da débeda, quen asumen a misión de alertarnos sobre o prexudicial que pode resultar pulsar ese “botón de pánico” proceden da bancada progresista. Son ou foron “un dos nosos”.
Porén non está escrito en ningures que teñamos que ser reféns e avalistas da débeda das elites extractivas. Desde que no século VII a. C. Solón derrogase a escravitude por débeda, até a quita do 62% aplicada a Alemaña tras a Segunda Guerra Mundial, pasando pola falta de pagamentos aplicada por Islandia e Ecuador para superar a crise, a experiencia dita que “se se pode”, sempre que haxa vontade política e o pobo plántese ante suicidas cantos de sirena. Á parte de que existen outros paliativos económicos, como a “mutualización da débeda ou a xjibarización do orzamento militar, que poden axudar a saír da fochanca sen necesidade de penalizar á maioría social para consolo da minoría dominante.
Porén non está escrito en ningures que teñamos que ser reféns e avalistas da débeda das elites extractivas.
A cuestión non é se entón puido lograrse a ruptura democrática ou se agora pódese rexeitar a débeda. O realmente grave, o que nos converte en ?vítimas culpables?, é abrazar categoricamente a súa imposibilidade mansamente, resignadamente, sen loitalo nin experimentado. Porque como di Eric Toussaint, presidente do Comité para a Anulación da Débeda do Terceiro Mundo (CADTM), “a crise debe ser a oportunidade de romper coa lóxica capitalista e de realizar un cambio radical de sociedade. A nova lóxica que hai que construír deberá dar as costas ao productivismo, incluír o factor ecolóxico, erradicar as diferentes formas de opresión (racismo, patriarcado) e promover a propiedade común”.
E esa maratona comeza pensando cos propios miolos. Só hai que abrir a mente ao que pasa decote ante os nosos ollos. Organizacións non eleitas froito da concentración de poder, como o FMI, o BM ou o BCE, impoñen condicións económicas antisociais en nome do “interese xeral” á marxe da vontade dos estados e dos seus propios cidadáns. Porén cando verdadeiramente están en xogo cuestiones vitais, como acaba de ocorrer na recente Cimeira do Clima celebrada en Lima, a deslocalización dese mesmo poder deixa todo ao acaso dos gobernos a aplicación de medidas decisivas que afectan ao común global (da humanidade e do planeta).
