Bloqueio. Esa é a especie coa que o Réxime do 78 xustifica o atasco do bipartidismo dinástico. Nen PP nen PSOE teñen forza suficiente para impor un goberno á súa exclusiva medida. Seguen fideis ao consenso da Transición, o atado e ben atado, mas perderon a iniciativa. Por iso buscan, a dereita e a esquerda, sumar a Ciudadanos á súa estratexia continuista. Con todo existe outro bloqueo máis importante e transcendente do que apenas se fala. É o rexo ferrollo que impide calquera saída política pola esquerda, aínda que sexa pola mínima reformista. Porque Pedro Sánchez non quere e Pablo Iglesias non pode, a pesar dos axustes e recortes aplicados sobre a súa inicial ideal para ser admitido como compañeiro de viaxe socialdemócrata. O sorpasso que pregoaban queren elixiron surfear a través das institucións está a piques de quedar en mero simulacro. Aquí e agora, calquera alternativa trasformadora que o futuro poida deparar pasa por recoñecerse esa ingrata realidade e sacar as oportunas consecuencias.
Nen PP nen PSOE teñen forza suficiente para impor un goberno á súa exclusiva medida. Seguen fideis ao consenso da Transición, o atado e ben atado, mas perderon a iniciativa.
O partido emerxente Podemos picou. Está ao final da escapada. Nada do que se albiscaba nos seus inicios chegou a bo porto. Seguramente porque desde que na asemblea fundacional de Vista Alegre estruturouse como unha organización hierarquizada, verticalista e carismática (en resumo “autista”) empezou a deixar de ser a expresión da sociedade civil en rebeldía que parecía responder á sensibilidade reformista do 15-M. Nen os resultados obtidos nas eleccións europeas, nen o cultivado nas autonómicas até agora celebradas, nen o balance dos dous ensaios das xerais, permiten prognosticar outra cousa que non sexa o seu prematuro envellecemento e ostracismo.
O “pablismo”, patronímico que excede da personalidade do seu máximo líder Pablo Iglesias, só funcionou como axente colateral do movemento municipalista, activo para o que mesmo hoxe empeza a supor un certo lastre.
Precisamente o ámbito de acción político-social que a cúpula de Podemos desprezou sobranceiro por suporlle escaso poder fáctico. No resto, todo o máis que chegou foi a case suplicar “un goberno de progreso2 ao PSOE (sic), precisamente a primeira pata do bipartidismo dinástico en encartarse ás demandas homicidas de Bruxelas. Con iso, Podemos cernaba a rama sobre a que estaba sentado.
Pola contra, Podemos aparello converteuse nunha máquina de resignación masiva. Con esa filosofía monopolizadora terminou menosprezando a socios con tanta experiencia e credibilidade como o xuvenil e dinámico Equo ou a veterana e combativa Izquierda Unida, abducida nun fantasmagórico sorpasso. Por non falar do seu errático comportamento coas confluencias, que van camiño de engulir á marca Podemos.
Como o episodio de mofa o ocorrido en Galiza, onde Pablo Iglesias anulou a golpe de tuit o @decidido polas bases respecto da súa vinculación con En Marea cara ás autonómicas do próximo 27-S.
Como cando, o seu mandamás colocou ao ex JEMAD Julio Rodríguez como cabeza de lista en Almería, cargándose o potencial acumulado pola formación naquela provincia, aínda que coa recompensa para o “soldado de Podemos” (antimilitarista e pacifista de prol reivindicado por Igrexas na última sesión de investidura) dun sitial na executiva nacional como “observador permanente”.
Este poder de nomeamento de rancia fasquía que exercita Iglesias, supón, segundo Pierre Bourdieu, un poder de creación social que “fai que o candidato exista conforme ao nomeamento”. O que antes se chamaba centralismo democrático (que é un maquillado “lo dijo Blas…”) non foi flor dun día. Pola contra, foi precedido de múltiples piruetas teórico-ideolóxicas do “pablismo” como intelectual orgánico. Ora a doutrina era asaltar os ceos, daquela a transversalidade; a continuación o eixo esquerda/dereita; máis tarde a verdadeira socialdemocracia, e en última instancia o recoñecemento de “trazos peronistas” no ADN de Podemos.
Loxicamente, semellante cambalache foi a colleita lóxica e consecuente de renunciar a algunhas das súas virtudes teologais (reversión da reforma das pensións; nacionalización das eléctricas; anulación do artigo 135 da Constitución en versión made in troika; postulación dunha renda básica universal; auditoria sobre a débeda ilexítima; aceptación da monarquía; etc., etc., etc.). Magnitudes todas elas suficientes para rematar que calquera saída digna do marasmo en que o partido morado colocou á cidadanía refractaria ao réxime do 78 precisaría de medidas traumáticas contra o culto á personalidade. Algo semellante á ousada disxuntiva que expuxo Castoriadis ao afirmar “hai que elixir entre ser marxista, ou ben ser revolucionario”.
Separar o “pablismo” de Podemos para comezar de novo, retomando os acenos de identidade da ruptura democrática e a ética política empeza a ser un imperativo de hixiene mental e social. A conxuntura histórica aínda é propicia para reconstruír pontes entre os quen desde un principio denunciaron orgullosamente que a fórmula exclusivamente institucional significaba referendar o fundamental do sistema hexemónico, e quen con idéntica dignidade abrazaron o posibilismo pensando que Podemos era un instrumento válido para cambiar as cousas. Ese encontro, urxente e necesario, esixe que no Congreso Extraordinario de Podemos, a celebrar a finais de ano, retómense os fundamentos dunha cultura radical capaz dun auténtico rexeneracionismo. Un proceso que xa se están anticipando as políticas antifulanistas de correntes soberanistas desde a horizontalidade, tipo a CUP e En Marea.
A vantaxe agora para a esquerda transformadora é a mochila de experiencia que incorpora tras transitar polo campo minado do institucional sen terminar engulida pola corrente dominante (mainstream). Fronte a ela, mas non na súa contra, están os que viron reforzada a convicción de que desde dentro do sistema a doma axexa e a autonomía devala. O que non significa volver á falsa dialéctica reforma/revolución como Bálsamo de Fierabrás.
Non hai revolución que non signifique unha evolución permanente, nen reforma que mereza o nome cuxo primeiro banzo non atinxa a súa dose de revolución. Esa empatía do todos para un e un para todos debería presidir o necesario comezar de novo
Estamos nunha conxuntura decisiva, e aínda que non saímos ben parados das primeiras escaramuzas (fracaso grego, crecemento electoral dos grupos xenófobos europeos, atasco da aposta institucional das esquerdas en España e Portugal, etc.) aínda podemos frear o austericidio en marcha e revertelo. Algo que só se producirá cando os poderes coaligados sintan comprometido o seu statu quo e rectifiquen en redondo ante a decisión maioritaria dunha oposición que realmente se opoña tanto a escala nacional como continental. As grandes conquistas sociais e laborais que agora están no beirado xurdiron cando Bismarck (o chanceler de ferro), medorento de que as secuelas da revolución de 1848 tombasen o sistema admitiron o seguro de doenza obrigatoria (1883), lei de incapacidade laboral (1884) ou o seguro de envellecimento (1989), entre outras. Igual que o Welfare State (Estado do Benestar) é unha consecuencia da crise de 1929 e do temor das súas clases dirixentes.
Sería terribel que o virus do desencanto coa política realmente existente, a inseguridade e a decepción coa clase política convencional levase á xente a rexeitar unha saída do sistema pola esquerda para abrazar a opción antisistema da ultradereita (xenófobo, racista e nacionalista). A disxuntiva é: polinizar a existencia ou arruinar a vida.
A mudanza só é posibel cando se vive prefigurando a sociedade que se ambiciona.
