Pódese dicir unha cousa e facer a contraria con aplauso engadido? Pode, aínda que non se debe por simples hixiene mental. Pódese celebrar o xornalismo como unha das belas artes e á vez amortallar ao mensaxeiro da frente? Pode, e a caste política e editorial fixeron desa farsa o seu negociado. Mesmo coroarse líder da comunicación de calidade e asociarse con traficantes de armas e non morrer no intento. Vexamos.
Apenas tivemos unha daquelas amostras de hipocrisía que só en ocasións excepcionais no oferece a competición partidista. Porque se resulta raro ver a todos os líderes políticos coincidir en denunciar a inmoralidade dos paraísos fiscais, é para nota comprobar como, acto seguido, as mesmas persoas son capaces de compartir mesa e mantel cos canallas que foron diana das súas críticas. E iso é o que vén de ocorrer por ocasión da festa do 40 Aniversario de El País.
No se esconxuro déronse cita os principais tribunos parlamentarios (Sánchez, Sáenz de Santamaría, Rivera, Iglesias e Garzón), xunto con Felipe González e Juan Cebrián, duas das personalidades, a máis diso membros da Casa de Borbón alí presentes, lixados pola filtración dos “papeis de Panamá”.
Mas esa non foi a única impostura habida na conmemoración do xornal fundado polo falecido Jesús de Polanco en 1976. Aínda tratándose dunha celebración en homenaxe a un meio informativo, ninguén ousou mencionar a folga que os traballadores de El Mundo realizaran a véspera en protesta polo ERE que pretende deixar na rúa a máis de 200 familias. Pertencer ao club dos 40 Principais a miúdo implica confundir a liberdade de imprensa coa liberdade de empresa. De aí o beixa-maos de quen poucos días antes baballoaban contra a conspiración dos editores. A piques de despegar unha nova campaña eleitoral ninguén quer contrariar a tan importantes señores.
O diario El País, o órgano informativo do multinacional Grupo Prisa, corporación multimedia controlada pola gran banca e os fondos voitres de aquí e acolá, celebra o seu corenta aniversarios ao grande. Nada que obxectar se se tratar dunha festa privada na que cada un pague a súa coller do xeito que considere apropriado . Todo vale, todo ten proveito, dun corno faise unha percha, que dicía Gloria Fuertes. O que ocorre é que mentres o rotativo botaba as campás volvía tentar monopolizar o espazo público, nunha posta en escena que lembra aquela esfregada sentenza de Mandeville “vicios privados, virtudes públicas”.
Que os seus actuais executivos e o séquito habitual considérense únicos na súa especie é un trazo de soberbia só a eles atribuíble. O seu presidente Juan Luís Cebrián manifestou con impudor que o dos “papeis de Panamá” é “o prezo do éxito”, na mellor tradición do victimismo patrioteiro. O seu amigo Felipe González nin iso. Por iso é polo que, cando lle preguntaron a Iñaki Gabilondo polo tema, o abanderrado da SER manifestara amolado “diso prefiro non falar”. Ao cabo, os Gabilondo son vellos amigos da casa. Un, mestre de xornalistas na cadea radiofónica dos 40 Principais, segundo o rancio retrouso. O outro, Angel, facilitador de informadores pret a porter.
Pois é como reitor da Universidade Autónoma de Madrid (UAM) que foi o gran valedor para que El País mantivese naquel campus a súa propia Escola de Xornalismo, aínda que no seu programa oficial esa titulación non existía. Un privilexio que os baróns do xornal xustificaran en plan maiestático porque “os licenciados das facultades de Ciencias da Información non respondían o perfil de profesionais que o xornal precisaba e outros meios de PRISA. Todo iso por deferencia de Javier Solana, aquel iluminado pilarista que primeiro foi ministro de Educación do PSOE e logo secretario xeral da OTAN. SER ou non SER?
Porque se algo caracteriza o percurso do diario madrileño é a súa ambición por reinar como unha institución por riba de toda sospeita. Quer dicer, elevarse sobre a súa condición de empresa do Ibex ao rango de ben de interese cultural.
Algo que acadou con fartura durante os vinte e dous anos de goberno socialista e moi especialmente na etapa felipista. O que chama a atención é que semellante predicamento siga sendo de recibo co Partido Popular de Mariano Rajoy no poder.
Non me refiro ao feito de que a exposición dese catro décadas de prepotencia informativa aconteza na “pasarela Cibeles”, o espazo que o Concello de Madrid ten no palacio madrileño onde pasa consulta unha Manuela Carmena cada vez máis “cebrianista”. Esa é unha cuestión de chequeira e de relacións públicas, recursos que lles sobran aos accionistas do grupo. O que ten maña é outro asunto, de novo de índole académica. Abonda con ver a dupla páxina sobre os Cursos de Verán da Universidade Complutense (UCM) para 2016 que insería o diario o pasado xoves 5 de maio. Programación que asemellaba a unha prolongación do staff de El País.
Este é o reparto de intelectuais que figuran destacados no cartaz da UCM. No apartado de “conferencia inaugural”: Santos Juliá. No de “conferencias extraordinarias”: José Graciano de Silva; Antonio Fraguas “Forges”; Juan Cruz; Sami Nair; Mario Vargas Llosa; Alfredo Pérez Rubalcaba e Fernando Savater. É dicir, de 8 intervinientes estelares, 7 teñen vincallos con PRISA. Unha confirmación do ascendente que a empresa que dirixe Cebrián, membro de número da Real Academia Española de la Lengua, ten sobre a alma mater.
O despregamento de fichaxes de El País por parte do reitorado da Complutense, coxeia tamén do mesmo pé que a ética dos nosos políticos e patróns da comunicación.
Alomenos iso é o que parece de termos en conta que en simultáneo á difusión dese cadro de persoal para os Cursos de Verán coñecíase que o reitorado ten un plano de “reordenación interna” que suporá reducir a máis da metade o número de departamentos. Concretamente de 185 a 72, cos consecuentes efectos colaterais sobre o persoal afectado.
Alén diso, como sumándose á celebración deses 40 Principais, o anuncio sobre os Cursos de Verán inseríase na mesma edición que levaba un pequeno cartafol da Conferencia Episcopal Española, Xtantos, para “o sostemento económico da Igrexa”. Nese suplemento para favorecer marcar o X da Igrexa no espazo da declaración da renda, había reportaxes tan impactantes como os titulados “Inmatriculacións: a Igrexa non se ten apropiado de nada” ou “A Igrexa non ten ningunha asignación económica do Estado”. Proba de que El País ben vale unha misa.
Seguindo coa súa internacionalización e coincidindo cos festexos do 40 aniversario, o grupo editor de El País incorporaba dous novos membros ao seu consello de administración: Walid Saadi e Dominique D´Hinnim. O primeiro é un experto na “reestruturación de grupos” ben relacionado co goberno de Qatar, réxime que foi denunciado no último informe de Amnistía Internacional por “restrinxir arbitrariamente a liberdade de expresión, asociación e reunión pacífica”, e encarcerar ao poeta Ibn ao Dheeb por “escribir e recitar versos”. Pola súa banda, D`Hinnim é un alto executivo do Grupo Lagardere-Matra, conglomerado de publicacións e industrias de Defensa que ocupa o segundo posto mundial no sector do armamento.
Un reforzo de armas tomar co que El País busca impedir que o 26-J a demanda de mudanza radical que existe na sociedade civil se leve ás institucións.
