Se tivésemos que xulgar ao presidente en funcións polas acusacións de deshonestidade que lanzou publicamente contra os seus adversarios, seria necesário concordar que tal procedimento implacábel encadraria seu mandato como o de Pedro “o virtuoso”. Nun debate televisivo dixo que Mariano Rajoy “é un indecente”, despois dunha eficaz campaña mediática de caricaturización do personaxe. E despois de chegar á Moncloa a través dunha moción de censura auspiciada polo líder de Unidas Podemos (UP), asegurou, tamén nunha pantalla amiga, que o seu benefactor Pablo Igrexas “non é un demócrata”. Alguén atacado de semellante pureza inquisidora só pode ser un dechado de virtudes. Pasen e vexan.
Unha das características do Gabinete de Sánchez é transformar a política de acenos nun ornamento transcendente. Levar à categoria de referência simples actitudes sen verdadeiro contido legal, ainda é unha arte, fraudulenta, mas igualmente meritória. Desta forma, alén das disposicións resultantes do funcionamento normal das institucións, outros activos que apenas fornecen o aroma do oportunismo tamén poden ser considerados sucesos do Executivo. Un proceso activo de axitação e propaganda que ten a vantaxe de non especificar que o Govberno é activo e recebe o contraste obrigatório do Parlamento. É o suficiente para encontrar a fórmula para se parecer co que é feito cando na verdade só é pasto. É a política do placebo.
Dese teor foron situacións triunfantes, unha de facto e outra larval, e ningunha das dúas de iure. A primeira foi a acollida do Aquarius como apertura bautismal da súa chegada ao poder, sen asegurar que semellante acción de solidariedade teña continuidade. Polo contrario, onde, da oposición, o propio Sánchez urxía a Rajoy a auxiliar ao Open Arms (abril 2018), hoxe o seu fiel escudeiro, o secretario de Organización do partido e ministro de Fomento José Luís Ábalos, pode desprezar sen rodeios á ONG dicindo que “son abandeirados da humanidade que non teñen que tomar unha decisión”.
Todo iso pasa no territorio de Pedro “o virtuoso”. Certamente nada que non lembre, neste aspecto concreto, ao perpetrado polo Goberno anterior. Con algunhas diferenzas de forma e fondo. A saber: Rajoy non se reunía con colectivos da sociedade civil mentres negaba asilo aos náufragos rescatados por unha ONG desa mesma sociedade civil; non militarizou o Servizo de Salvamento Marítimo do Estado; non comprou a vontade do autócrata de Marrocos para que fixese de carceleiro dos migrantes que tentan gañar a fronteira da Unión Europea (UE) pola nosa costa; non bloqueou con ciladas burocráticas aos barcos Open Arms e Aita Mari nin lles ameazou con multas de até 900.000 euros se volvían rescatar náufragos ao Mediterráneo; e non deu as costas a que os menores recolleitos en alta mar fosen tutelados pola nosa legación en Malta (até o momento de escribir esta nota, 13 de agosto). Por certo, embaixada a cuxo fronte se atopa a actual esposa do ministro de Ciencia, o astronauta Pedro Duque, diplomática que saltou á notoriedade por inscribir a casa familiar a través dunha sociedade instrumental para eludir impostos.
A outra gestualidade, de clara sonoridade ideolóxica, ten que ver coa promesa de remover os restos de Franco do Valle de los Caídos, aínda no alerto. Relato coa vista posta no espello retrovisor ao que tamén hai que sumar as rendibilidades da “alerta antifascista” programada tras a irrupción electoral do Vox. E agora, en plena canícula, a publicación no Boletín Oficial do Estado (BOE) da lista de 4.427 combatentes republicanos mortos no campo de concentración nazi de Mauthausen entre os anos 1940 e 1945. Recoñecemento oficial por parte do ministerio de Xustiza que en realidade constitúe unha alegación de inhumanidade contra todos os gobernos e partidos que ocuparon o poder desde a transición. Todos eles cúmplices, non só dese ocultamento desde que en 1951 Francia entregase a España os rexistros. Mas acima de todo, por seguir validando en plena democracia a “legalidade” normativa da ditadura que provocou o éxodo, a persecución e o asasinato daqueles demócratas que loitaron contra o fascismo alí onde prevalecese.
Sen derrogación dos xuízos sumarísimos do franquismo e a rectificación da aberrante discriminación que a Lei de Memoria Histórica (LMH) establece en canto á percepción de indemnizacións segundo os feitos sucedesen antes ou despois de 1968, non haberá nada que celebrarmos e si moito a lamentar e denunciar. Serán manobras de distracción a beneficio de inventario. Poser e oportunismo, emoticons, para postularse dun falso progresismo. A ministra de Xustiza, Dores Delgado, celebrou a acción do seu departamento respecto de sacar da clandestinidade a unha parte dos republicados mortos en Mauthausen (relación obsoleta e sen verdadeiros efectos xurídicos para os seus enlutados dado os anos transcorridos), mas é pura propaganda se non axe para rematar con esa outra modalidade de “barbarie” de curso legal aquí e agora.
O pasado 9 de agosto, Delgado publicaba no diario El País un artigo titulado “Deber de Memoria. Deber de Justicia” (Memoria e Xustiza en maiúsculas) acompañando a información sobre a publicación no BOE da listaxe da morte (aínda que retén o informe sobre os bens inmatriculados da Igrexa). E fixo iso depois de maio pasado, cando visitou oficialmente Mauthausen en homenaxe aos falecidos. Reproche que non lle impediu capitalizar a publicación dunha listaxe que precisamente constata que un foi catalá, a moita distancia do segundo, o maior continxente de presos vítimas do horror nazi. Debería saber a agora dilixente ministra que desde 1948 existe no concello galo de Annecy, na Alta-Saboya, un monumento urbano dedicado “Aos españois mortos pola liberdade”, obra do escultor zamorano Baltasar Lobo, un artista que colaborou asiduamente coa revista libertaria Mulleres Libres durante a guerra civil.
É unha mostra máis das incoherencias a que nos ten afeito o PSOE no goberno. Tendo o poder case o dobro de anos que a direita, até o 2004 con Rodríguez Zapatero non se expuxo algo parecido a unha Lei de Memoria Histórica. E ainda, mais para a galeria do que como unha verdadeira Comisión da Verdade, como evidenciado polo feito de que o entón chefe de Xustiza, Francisco Caamaño, argumentou que a anulación das sentenzaas da ditadura era un “imposibel legal”.. A eterna equidistancia inmoral dun partido socialista refén dunha transición que se consumou pactando cos herdeiros daqueles que argallaron a División Azul para loitar xunto ás tropas de Hitler. Todo iso mentres os republicanos españois eran deportados aos campos de concentración e exterminio do Terceiro Reich. Algo máis que Memoria e Xustiza necesítase para comprender a calidade dunha democracia que tivo como iconas e mentores fundacionais a persoas que comulgaron sen piscar con aquel nazismo (Dionisio Ridruejo e Pedro Laín Entralgo, descargo de conciencia á marxe); un presidente do primeiro Goberno da democracia recentemente saído de dirixir a Secretaria Xeral do partido único franquista; e un Xefe de Estado (hoxe Rei Emérito) que agora precisamente hai 50 anos, en 1969, ao ser designado sucesor de Franco, xurou solemnemente ante as Cortes “cumprir e facer cumprir os Principios do Movemento Nacional”.
Encanto os xulgamentos do franquismo non foren revogados co todas as suas consecuencias xurídicas e civis, e as consecuentes reparacións de todos os tipos que causan, esta democracia non terá dignidade perante o xulgamento da História e das xeracións futuras.
