off

A España do Sur

by
A vitoria ten cen pais e a derrota é orfa
(Napoleón)

Blas de Infante, fusilado sen xuizo nen sentenza o 11 de Agosto de 1936

O tsunami político desencadeado após as eleicións andaluzas deixou á esquerda perplexa e aos seus dirixentes pasmados, para non falarmos do batido casadismo pepeiro. Susana Díaz culpa do que pasou á política amiga de Pedro Sánchez cos independentistas cataláns, e o xefe do goberno emenda a imputación á vice-versa. Unidos Podemos e Adelante Andalucía, a súa versión pret a porter, nen compartillan o miolo diagnóstico  dos socialistas. Pablo Iglesias anova o “non pasarán” en chave de “alerta antifascista”, Íñigo Errejón declara que alí non lle saen 400.00 fascistas e Teresa Rodríguez mantén que a presidenta da Junta publicitou de balde a Vox ao situar ao partido de Santiago Abascal no ollo do furacán da campaña. Non saben non contestan: volvéronse creacionistas Segundo eles, a derrota sen paliativos produciuse por xeración espontánea. Aínda que, como demostrou Pasteur, o que non pode ser non pode ser e ademais é imposible.
Como seres históricos que somos, a nosa existencia vén determinadas polo coordenadas espazo-tempo. Tanto na experiencia física, psíquica ou anímica, como nos actos que a conforman sempre hai un aquí e un agora ineludibles. Este patrón de comportamento estivo presente no veredicto bético, se non condicionado, polo menos influenciándoo. O corpo eleitoral que o pasado domingo 1 de decembro mostrou as súas preferencias partidistas proxectaba unha realidade simbólica insere na estampaxe da súa propia identidade. O cidadanismo andaluz no marco ampliado do Estado, o autonómico e o nacional fundidos nunha determinada idea quedista  de sociedade. Ese é o fío vermello que explica a repartición de papeis xurdido das urnas e a irrupción de Vox.
O socialismo andaluz non é inocente do ocorrido. O réxime mandaba e controlaba as regras do xogo. As súas políticas foron as que, nalgunha medida, cebaron ao depredador. Díaz, en realidade non foi senón o último elo desa representación. Trabucouse totalmente a presidenta da Junta no seu monopoly electoral. Planificouno con exclusivo acento andaluz, evitando enmarcalo na problemática estatal. Sen darse conta que de Despeñaperros abaixo unha cousa leva á outra. A identidade española é andaluza ou non é nada. A Marca España non se entendería sen os touros (a Fiesta nacional), o flamenco (a canción española) e as procesións. Case todo o que o malvado soberanismo puxera en cuestión (Catalunya é a única  que ten lexislado a prohibición da lidia).
Aquí (espazo) e agora (tempo) xuntos e separados interactuando. De feito, as súas proxeccións maximalistas expresan perspectivas como utopia (non lugar) e ucronia (non tempo). E aí é onde intervén a memoria colectica. Non é certo, como pretenden a socioloxía convencional, que por unha banda vaia a memoria (individual) e por outro a memoria (histórica, e por tanto colectiva). Maurice Halbwachs demostrou que existe unha memoria colectiva, porque o individuo, en canto ser social (zoon politikon), constrúe o seu imaxinario en contacto con todo o que o rodea ao longo da súa vida. O 1-D en Andalucía funcionou a memoria colectiva por encima da carcasa persoal, e fíxoo primando a sensación de agravio ao que a xente consideraba o seu acervo cultural, a súa idiosincrasia. Por iso é polo que, xunto á desfavorabel situación económico-social, a corrupción e a parasitación da Administración, por unha vez a ideoloxía dominante non fose a da clase dominante. Mas a da  España dos balcóns e as bandeiras. A España cañí que o Partido Socialista de Andalucía (PSOE-A) tanto alimentou desde o poder.
Andalucía foi xunto a Galiza a única do catro “autonomías históricas” (3+1 en realidade) onde, despois de aprobado o Estatuto, gañou as eleicións un partido de carácter estatal, AP e PSOE, respectivamente. Esa xenealogía partillada como terminais do centralismo manterá o seu paralelismo con leves diferenzas ao longo do tempo. Mentres a Xunta ficará sempre en poder dos socialistas, a súa homóloga, a Xunta, posibilitará que durante dúas lexislaturas (con González Laxe e Pérez Touriño) compénsese a supremacía dos populares. En Catalunya e en Euskadi, pola contra, serán formacións nacionalistas quen maioritariamente copen o goberno. Desta forma, un partido de convicción internacionalista como o PSOE, talvez porque a sua refundación na transición correu a cargo dun grupo autóctono, supedita a súa vocación cosmopolita aos intereses domésticos da comunidade. Cun feito diferencial esencial. Xa que aínda que no País Basco e en Catalunya as políticas identitarias que se aplican desde as institucións supoña un proceso de de-españolización, en Galiza e sobre todo en Andalucía ocorre o contrario. Alí imponse unha dinámica mixta: un rexionalismo de rumbo nacional.
Tras unha primeira etapa modernizadora, con balices como a construción en Andalucía da primeira liña da AVE e a localización en Sevilla da Expo Universal, os socialistas no poder iniciaron unha política de ensimismamento co país, a paisaxe e a veciñanza. Co felipismo de dupla garupa, na Moncloa e o Palacio de San Telmo, aquela “terra de María Santísima”do vello réxime volvía polos seus foros. A “España do Sur”, que dicía Alfonso Carlos Comín nun ensaio famoso, renovaba votos coa tradición en todas as súas formas, desde a catequese identitaria ao museismo folklorista. Ao tempo, as institucións emprenden unha política de fidelización popular que achanda o statu quo. Lonxe de promover unha sociedade civil autónoma, o PSOE-A tece unha inmensa rede clientelar entre a poboación que inhibe calquer pulsión emprendedora. Iso explica o fracaso electoral daquelas opcións ideolóxicas de sinal “nacionalista”, como o Partido Andalucista de Rojas Marcos e Pedro Pacheco. Porque, nun plano distinto e distante, os socialistas declaráronse lexítimos herdeiros do “Ideal Andaluz”  exposto por Blas Infante no Ateneo de Sevilla o 23 de marzo de 1914: “Andalucía precisa unha dirección espiritual, unha orientación política, un remedio económico, un plano cultural e unha forza que apostolice e salve”.
Esa hexemonía omnívora durou 36 anos ininterrompidos durante os cales cooptou o legado nativista do “pai da Patria”, prodigado un Estado senón de Benestar si de Caridade que satisfai as demandas básicas dunha maioría social historicamente postergada, e colmado o espírito das súas orgullosas reliquias. E foi precisamente sobre ese humus fundacional que nun momento propicio (o aquí e agora espazo temporal) aflorou a couza que sinala o seu debalo. Porque, perante a disxuntiva de seguir ao abanderado, cuxo socio no Estado cuestiona valores compartidos coa súa política de apaciguamento no contencioso catalán, ou reafirmar a forza da tradición (a designación da duquesa de Alba como filla predilecta de Andalucía é a súa epítome), a fidelidade ao sistema viuse interrompida cunha revolta contra o pai. O cegador reinado do socialismo andaluz descansa sobre o éxito do inmobilismo cultural na España do Sur. Confirmando unha vez máis que non hai libros, só existen lecturas.
(Nota. Nada fai pensar que nestas eleicións houbese fake news, porén sobre o primeiro círculo de Vox revolitan persoas que tempo atrás colaboraran co referendo fake empregado por Putin para xustificar a anexión violenta de Crimea cun exército de “homiños de verde”. Curiosamente, o partido de Abascal propón no seu programa aliñarse co Grupo de Visegrado integrado polos gobernos euroescéticos que predican o bilateralismo -Polonia, Hungria, Eslovaquia e República Checa-, cuestionando así a arquitectura solidaria da Unión Europea).

Grazas por leres e colaborares no Ollaparo !

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

off