off

Catañoles v.s. espalanes: episodios nacionais

by

O oculista recomendoume 10 utopías en cada ollo
 (Escrito nun marcador de pàxinas)

Afirman que nas guerras a primeira vítima é a verdade. O contencioso catalán-español, e viceversa, a primeira vista non se apresenta como unha batalla cainita. Todo o contrario, alomenos por parte dos “indignados”, a causa que os identifica está a ser defendida maioritariamente coas armas da paz, a razón, a paciencia e a palabra. Mediante un exemplar exercizo de civismo democrático. Con todo, o conflito tamén se vive como unha confrontación. Nós e eles (e non me refiro ao vergoñoso, infame e chanceiro “a por ellos!”, coreado por quen en principio tiñan a obriga  legal en contra). O signo da división apréciase na súa percepción, propiciada temerariamente polos medios de comunicación convictos, como unha segmentación de bandos na sociedade civil.

Así, segundo a catequese dominante, dun lado  un primeiro bloco formado polos do “Non” xunto aos do “Así non”, e na beira oposta os do “Si” e os do “E por que non”. Sen máis complexidades nen matices, a eito. Branco e  preto, fora grises. Abonda vermos os arreos que se atribúen a cada banda.

O grupo do “Non”+  “Así non” a insería  no seu popurrí :
-O “partido máis corrupto de España” e ao seu goberno estatal.
-O Ibex 35.
-A Marca España.
-Os que defenden aplicar o artigo 155 da Constitución.
-Quen subscribiron á reforma exprés do 135 sobre o pago da débeda si ou si.
-O consorcio Présa e asimilados.
-O PSOE de Pedro Sánchez
– Cidadáns.
-A esquerda da clase obreira.
-CCOO e UXT, sección vila e corte.
-Os partidos comunistas da internacional proletaria.
-Os de ” A por ellos, oe, oe, oe!
-Os habitantes das grandes cidades.
-Os cidadáns de rendas máis baixas.
-Os parados e pensionistas.
-Os charnegos.
-Os que subordinan a pluralidade á unidade.
-O grupo de 200 profesores de universidade que clama contra o referendo-trampa, encabezado polo filósofo Fernando Savater, o noutro tempo famoso ácrata do Panfleto contra o Todo.
-Algúns solventes anarquistas avant a lettre (Amorós, Ibáñez, Alberola, agás erro ou omisión)

E nas antípodas do “Si” + “E por que non”, segundo o mesmo patrón de casting, situaríase a caldeirada composta por:

-O tecido social rural.
-Os universitarios fillos de papá.
-Mediapro e os seus afluentes.
-Os que afirman ao “partido máis corrupto de Catalunya” e o seu govern nacionalista.
-A cidadanía máis próspera economicamente.
-Os que blasonan de sete apelidos oriúndos.
-Un sector de curas e bispos que fan cruzada da estreleira.
-Os hackers prorrusos
-Moitos alcaldes de pobos.
-Numerosos colectivos de gandeiros e agricultores.
-O sindicalismo vernáculo.
-A tropa abaixofirmante da carta aberta de 70 intelectuais norteamericanos prol dereito a decidir, presidida por Noam Chomsky, o librepensador que un día acreditou en Hugo Chávez e a súa revolución bolivariana.
-Os que se saltan a legalidade e a constitución.
-Libertarios sen denominación de orixe.
-A Federació Anarquista de Catalunya, CNT, Embat, CXT-CAT e CXT, con problemas.
-Partidarios do dereito de autodeterminación.
-E quen senten a pluralidade como crisol da unidade.

Con certeza, esta é unha ridícula extrapolación da realidade, un perfecto sen sentido. Algo pedestre, onde calquer parecido co existente é pura arbitrariedade. Unha babélica estupidez plena de agravios comparativos. Loxicamente, cando este esquema doutrinario de primeiros auxilios e casa-cuartel chega a trepanar conciencias, os seus efectos poden ser devastadores. Porque de acreditar esa xerga podería considerarse que o Estado español mutou súbitamente cara ao malvado abstencionismo. A río revolto…

Porén, onde se viviu con máis densidade o impacto do “desafío catalanista” foi entre o rico e complexo colectivo libertario. Un movemento de raizame autoxestionaria que ten por organizacións máis representativas ás centrais sindicais CNT e CXT, confederacións de organismos autónomos ambas, cuxa principal diferenza na práctica é que unha (CNT) non participa no eleitoralismo do mundo laboral, mentres a outra (CXT) se exercita alí o seu dereito a decidir, aínda que o faga con restricións de procedemento e cautelas respecto das súas consecuencias. En realidade trátase dunha trasmigración das dúas almas que acompañaron ao anarcosindicalismo desde a súa aparición na esfera pública a principios do século xx.

Votar ou non votar, esta é a cuestión que conmocionou ao sempre diverso e axitado movemento libertario ante o procés constituent con chupinazo o 1-Ou. Ben enxergado que este hashtag partía dunha sospeita que precisaba previa verificación : na presente conxuntura, estar a favor do dereito a decidir, vulgo referendo, equivale a votar a favor dun goberno ou opción política determinada? Ou consiste nunha maneira de facilitar que amplas capas da poboación abracen o que hai de paideia democrática na súa cota de experiencia autoxestionaria? E unha última cuestión, procurando unha confluencia de fondo entre as anteriores perspectivas: a desobediencia civil, a resistencia antiautoritaria, con risco de sufrir cárcere e multas, implica asumir o algoritmo da submisión se a súa operativa é sobre un feito concreto e non sobre o dereito a decidir de todo, ipso facto”.

Estas cuestións foron avaliadas con rotundidade por un dos nosos colegas máis espelido, xeneroso e comprometido. Falo do contribuido por Tomás Ibáñez en senllos artigos publicados recentemente  en “Rojo y Negro” sob o título “Perplexidades intempestivas” (o 27-S) e “Perplexidades nº 2 (e algunhas certezas) en vésperas do 1º de Outubro” (o 29-S). Polo rigor e o talante aberto (e non como outros expoñentes sobrevindos que esgrimen a herética do insulto, o desprezo e o supremacismo ideolóxico para linchar aos seus adversarios), a súa crítica do procés ofrece unha espléndida oportunidade para unha fecunda reflexión sobre as posicións avanzadas.

Afirma Tomás:

Que puido acontecer para que algúns dos sectores máis combativos da sociedade catalá pasasen de “arrodear o Parlament” no verán do 2011 a querer defender as Institucións de Catalunya en setembro do 2017?
Que puido ocorrer para que eses sectores pasasen de plantar cara aos mossos d’escuadra na praza Catalunya, e de recriminarlles animaladas, como as que padeceron Esther Quintana ou Andrés Benítez, a aplaudir agora a súa presenza nas rúas e a temer que non teñan plena autonomía policial?

Formulacións impecables na súa literalidade, en canto expoñente fiel dunha realidade. O que non impide enmarcar no seu contexto preciso os asuntos enunciados. Evitando caer na tentación de facer unha interpretación de parte do alí exposto ou incorrer no vicio do presentismo que actualiza en tempo real acontecementos e circunstancias doutros momentos. Por exemplo:

-Parece complicado asegurar, mesmo desde a asimetría, que (algúns) sectores que cercaron o Parlament en 2011 pasasen seis anos despois a defender as institucións de Catalunya. Tampouco que ese hipotético transvasamento supoña indefectiblemente defender indiscriminadamente a súa arquitectura legal (as institucións), polo demais dinamitada coas leis de Transitoridade e do Referendo para alumar unha República onde antes había un fiel vástago da Monarquía do 18 de xullo.

-En canto ao tema dos mossos, non dúbida cabe de que o colectivo policial segue intacto. Impasible el ademán. É o mesmo hoxe que entón. Mas non así os seus mandos políticos. De seu, un dos sucesos non documentado na cita de referencia, a ?morte accidental? da moza Patricia Heras e as torturas en dependencias policías de membros do colectivo okupa, feitos narrados no documental Ciutat Morta, orixináronse en 2006, sendo responsable de Interior un membro do tripartito de esquerda, o dirixente de ICV-EUIA Joan Saura, e alcalde de Barcelona Joan Clos do PSC. Os outros dous casos mencionados (Quintana e Benítez) son atribución directa do goberno presidido por Arthur Mas, o president que necesitou entrar en helicóptero no Parlament o 17 de xuño de 2011 e foi desaloxado do sitial por imposición da CUP o 9 de xaneiro de 2016.

Porén, sen dúbida, desde a perspectiva libertaria o que pode merecer máis interese é a equiparación que se establece entre ?votar? e apoiar o “referendo”. Ibáñez exprésao sen reviravoltas na súa relación de cargos: “que aconteceu para que certos sectores do anarcosindicalismo pasasen de afirmar que as liberdades nunca se conseguiron votando a defender agora que se dea esa posibilidade á cidadanía”. E aventura respostas de indubidable calado, como atribuír a conxuntura a “a instalación da dereita no goberno español coas súas políticas autoritarias e os seus recortes de liberdades” e ao “extraordinario pulo do sentimento nacionalista”. Para concluír na mesma liña de convicción que “cando un movemento de loita insire un importante compoñente nacionalista (?) as posibilidades de mudanza de carácter emancipatorio son estritamente nulas”, sentenciando que “eses procesos sempre irmanan aos explotados e aos explotadores en favor dun obxectivo que nunca é o de superar as desigualdades sociais?.

Mais unha vez aquí voltamos ao cerne do debate. “Votar” e “nacionalismo”. Principios que poucos anarquistas abrazarían sen desvirtuarse. Outra cuestión é debullar se eses compañeir@s e organizacións involucrados no procés desexan “votar en clave nacionalista, e ademais se ese “votar” equivale axiolóxicamente a “escoller” para ser gobernado. E aquí haberá que admitir a posibilidade de que a formulación exposta peque de ríxido, menosprezando que o suxeito político postule o dereito de autodeterminación e a súa consecuente dose de autoxestión nunha secuencia ética de medios e fins. Algo que afunde as súas raíces éticas e intelectuais en Kant, Bakunin e o vixente Pacto Internacional de Dereito Civís e Políticos (artigo 1), pautas nada despreciables desde unha concepción de radicalidade democrática.

Un troquel repetido nalgúns dos momentos estelares da historia do movemento libertario español, independentemente da valoración que eles nos merezan a cada cal. Cito a mobilización electoral da CNT en 1931 que contribuíu á caída da Monarquía e á chegada da Segunda República (burguesa, por suposto), tamén desde o plebiscito municipalista, e mesmo a participación directa de CNT-FAI no primeiro goberno da Fronte Popular. Aspectos ambos que para nada impediron que logo o movemento libertaria tratase de profundar o leito de liberdades e dereitos aberto nese cambio de ciclo político, chegando mesmo a combater ao réxime polas armas e a revolución social (Insurrecció Alt Llobregat,Casas Viajes, Asturias, etc.). Precisamente, nese período histórico o catalanismo insurxente tiña firmes alianzas coa esquerda de base traballadora. Como se demostraría á hora de rexeitar o alzamento franquista de Barcelona, grazas á unión nas barricadas das forzas ás ordes da Generalitat (garda civil, gardas de asalto e mossos) e os homes e mulleres do movemento libertario.

A segunda versión das “perplexidades” insiste e desenvolve estes conceptos desde o terreo das certezas. Así, a moi cuestionabel utilidade dun “unirreferéndum que só inclue o dereito a decidir se se expresar en clave nacional”; o sensentido de “chamar mobilización, cousa ben positiva, a chamar acudir ás urnas e a participar no referendo”; e a incoherencia de “pretender facer saltar polo ar a legalidade española (?) se for realizada sob a proteción de outra legalidade instituída”. Aquela épica substanciada na prescrición “a revolución non será televisada”.

Mesmo, situándose alén do 1-Ou, o argumentario prognostica un efecto bumerán desastroso. “O nacionalismo español sairá reforzado, o cal podería dar ás á extrema dereita”, onde liñas arriba quedaba consignado que “o que é obvio é que o PP xa está enfraquecido notabelmente, tanto na esfera internacional, como en Catalunya e en certos sectores da opinión pública”. Quer dicer, un bálsamo de Fierabrás que resucitase ao moribundo Mariano Rajoy, que a pesar de todo continua a ser o favorito da maioría eleitoral española.

Remato. Acredito honestamente que non estamos ante posicións incompatibeis e moito menos irreconciliabeis, senón fronte actitudes ditadas por análises discrepantes da realidade circundante, con toda a complexidade que a valoración do kairós de cada observador leva. Acho que se houber quen facilitara un debate sereno, solvente e con altura de miras, o resultado das experiencias confrontadas podería ser de enorme importancia para reafirmar iso que o propio “relator” Tomás Ibáñez ten definido como “anarquismo en movemento”. E para resumilo nun par de frases, faría man de dúas expresións do escritor portugués Miguel Torga que compendian o miolo do debate. A primeira di: «a única maneira de ser livre diante do poder, é ter a dignidade de o não servir» . A segunda: “o universal é o local sem paredes”. Ambas e dúas  interrogan á montaña desde ángulos distintos. Unha dende o cumio e outra a rente.

 

 

One Comment

  1. Nas guerras as primeiras vítima son os nenos.(A verdade vai por barrios).

Grazas por leres e colaborares no Ollaparo !

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

off