Coincidindo coa publicación en 1984 do segundo número de Ollaparo, coa capa que mostra as galerias do peirao cedeirés sob a ollada do pintor e ilustrador Masito, saía do prelo a ” A luz resucitada” de Manuel María, o escritor chairego a quen se adica este ano as Letras Galegas. O esperanzador segundo número de Ollaparo mostraba a afouta continuidade do proxecto da Sociedade Cultural de Chirlateira ao contar coas colaboracións do citado Masito, o poeta Manuel María, o filólogo José Martinho Montero-Santalha e do tamén escritor e editor Carlos Casares, que escribía o Limiar.
Atordoados e mergullados no abafo do golpe de Estado do 23F, ferido o nacionalismo, Manuel Maria fora publicando na altura Poemas da labarada estremecida (1981) e Versos do lume e do vagalume (1982), onde a madureza poética lonxe de alicerzarse no lirismo abrollaba impregnada de cepticismo e desazón hamletiana . Velaquí unha mostra:
“… os galegos, / estraña tribo incomprensíbel / feita de tebra, vento e cantaría” ou “¿Para quén, para qué, por qué / tantísima tenrura derramada…?”
Unha xeira poética que en 1984 producirá o Cantigueiro de Orcellón, unha serie que irá adicando a unha presa de vilas galegas, e a A luz resucitada, unha obra con verso portical de Fermín Bouza-Brey que concretaba o que o título do poemario apenas entrevía: “Se a seitura é cativa, foivos moito o soñar”.
Unha feliz coincidencia no camiño, entre a modesta aparición e a inexperiencia de quen editaba o segundo número dunha revista local, escolar e descoñecida (tan bisoña que nin se paxinaba!), e a que semellaba unha faísca de recuperación do poeta logo do abatimento de Versos do lume e do vagalume.
Coa certeza que acrescenta a perspectiva, Manuel María retomaba as pequenas cousas da vida, a dádiva da cotidianidade a través dos obxectos domésticos, dos animais e do minúsculo. Velaí os poemas intitulados: “Alciprés”, “Campanas”, “Pinga de orballo”. Os tres aparecían humildemente publicados no Ollaparo nº2 co título Tres poemas de Manuel María e o rodapé ( Do meu libro en pubricación “A luz resucitada” (sic.), grazas á xenerosidade do poeta de Outeiro de Rei coa visoña revista Ollaparo de 1984, cando ainda non saira do prelo o libro A luz resucitada.
O don para connosco semellaba facer parte da mesma sustancia dos poemas e expresaba talvez a recuperación do poeta tras a desilusión e o desazo. A identificación co lugar de nacenza, cos mozos que nos atreveramos a lle pedir colaborar, coa tribo ao cabo, e coas palabras que nos deran.
Sen ter desaparecido o pesimismo (velaí o poema “Fe de vida”), o coitamento tórnase acuidade e conciencia de si mesmo como voz própria e singular desde e para o país, para non ser arrastrado polo mandarinato españolista e a corrente político social adversa.
Para comprendermos a súa voz poética é preciso revalorizarmos a súa fasquía política. Que a poesía sexa a expresión artística cultivada por ele de xeito constante dende os primeiros anos mozos deita unha idea da significación do seu compromiso coa desprezada lingua galega. A lingua dun pobo sobrevivinte. Manuel María fai a escolla certa, amargamente enriquecida por momentos de desazón e cautiverio interior e sempre a carón do máis débil. Nos seus versos hai auténtica poesía de exilio amargamente fornecida -que diría Alberti- pola situación obxectiva da sociedade e da cultura galega. Trinta dous anos despois estamos aquí para contalo.
A verdade e que é belo ollar esta traxectoria.