Nomes e voces teñen as vítimas da represión franquista en Cedeira

Através do Proxecto Interuniversitario de investigación que “naceu ao abeiro dos traballos que  se realizaron arredor do Ano da Memoria 2006, promovido pola Consellaría de Cultura e Deporte da Xunta de Galicia”.

O castigo de Franco deixou entre a veciñanza de Cedeira 77 represaliados dos que entre 16-30 foron vítimas con resultado de morte (a mesma porcentaxe para penas de prisión en procesos militares que duraban menos dunha hora e sen a máis mínima garantía xurídica), entre 6-15 baixo pena de morte executada (a mesma porcentaxe parte as mortes derivadas da represión paralegal). Estes datos relativos ás persoas represaliadas xa eran de dominio público, mas foron organizados e estruturados por este proxecto de investigación interuniversitario no ano 2006 divulgándose conforme a Lei de Memoria Histórica (artigo 22). Nesa xeira, dado o interese do proxecto consideramos de interese extraer os datos relativos a Cedeira e ofrecer á sociedade cedeirense as persoas que sufriron algún tipo de persecución ou represión franquista, acollendonos a unha licenza CC-BY-NC-SA (que pón a disposición pública os contidos desta web coa obriga de recoñecer os créditos da autoría do material e sempre que non se utilice para a súa explotación comercial).

Os cartafoles descoloridos e asinados por xuices militares enviaron a prisión e á morte aos que consideraran  contrarios a Franco. Porén, esa persecución non foi só por mor da ideoloxía ou da súa posición favorabel á democracia republicana e ao galeguismo, atinxindo a militantes sociais, sindicais e políticos. Atinxiu á poboación traballadora, labregos e mariñeiros (36.7%), obreiros e artesáns asalariados (36.7%) e tamén ás clases medias e profesionais(25.3%) en xuizos sumarísimos entre 1939 e1945.  Alargándose no tempo ao acadar fasquía  de xenocidio que  foi acentuando a represión sobre toda a población e, nomeadamente, sobre a clase traballadora galega até a Transición. A lei marcial durou até a primavera do 1948 mas na nosa contorna o terror  comezou os primeiros dias do golpe militar que, non habendo liña de fronte, se instalou nas redes familiares, no ar que se respiraba. No decreto proclamábase a determinación dos fascistas de punir e castigar a quen “ cegado por su sectarismo incomprensible cometiera acciones u omisiones que acusaran perjuicio a los fines que persigue este movimiento rendentor de nuestra Patria”.  E quen non dera apoio explícito ao golpe podía ser executado. Fusilouse a mantenta e a mulleres embarazadas. Entre o 1936 e o 1938, a ditadura reprimeu especialmente a quen tiver participado dun xeito activo no bando respublicano  ou por galeguista ( alcaldes, concelleiros, fuxidos,etc ). Entre o 1939 e 45, alargou a represión sobre quen apoiara a Segunda República ou aqueles que foran denunciados como antifranquistas ou funcionarios  da administración republicana. O paradoxo  foi que os rebeldes, os que se revoltaran contra o goberno lexítimo escollido nas urnas- foron os franquistas. Porén, para o franquismo os “rebeldes” tornaranse os que apoiaran o goberno democrático. A deturpación do sentido das palabras é sempre o comezo da barbárie. Cómpre repararmos na listaxe que aquí extraemos da base de datos “Voces e Nomes” que foi precisamente esa unha das principais acusacions contra as persoas represaliadas: rebelión, adhesión, auxilio ou incitación á rebelión. Acusados de rebelión militar por aqueles que, precisamente, erguéranse en armas contra a Segunda República, un goberno escolleito democráticamente.Unha das cuestións que paira no ar sen resposta é o efecto que tiverons estas condenas en moitas familias. Cómpre reparar que a maoiría dos represaliados teñen entre 18 e 40 anos, sendo o home quen decote achegaba a meirante parte d o salario, non é aventurado afirmarmos que a represión afectou á rede familiar.

O necesario e serodio memorial aos prisioneiros republicanos do “Campo de Presentados e Prisioneiros” ubicado nunha  fábrica de salgazón sirveu tamén para pór de manifesto a nosa insuficiencia colectiva: Cedeira ainda non rescatou do esquecemento a propia veciñanza represesaliada.

Reclamarmos  a condena dos crimes da ditadura e a anulación dos xuizos e sentenzas ainda vixentes  do rexime de Franco debería ser interpretado como unha necesaria restauración da xustiza e non como venganza.

Alonso Teijeiro, Enrique

Execución Home de 23 anos, Mestre/a
Natural de Ferrol (A Coruña)
Veciñanza: Cedeira (A Coruña)
PSOE, Mestre da Graduada de Cedeira
Morto o 18 de decembro de 1936 Xulgado en Ferrol por rebelión militar co resultado de sentenza a pena de morte. Executado en Ferrol no castelo de s Felipe.