A lei e o dereito xustifícanse de seu cando permiten reducir os riscos da vida en sociedade. Se prosperara a análise de Cristina Cifuentes, delegada do goberno en Madrid, o que chamou eufemísticamente “racionalización do uso do espazo público”, a lei e o dereito só sirvirían para alicerzar aínda máis o poder da autoridade sobre os individuos que se convirtiríann asín en suxeitos submisos, o dereito só serviría á autoridade pouco escrupulosa. Cómpre reparar niso, porque é habitual empregar o concepto de “racionalización” para usos que non son precisamente racionais, se por razón enxergamos o enunciar en termos claros o que aos propios ollos do pensador é o maior obxecto de descomedimento e indignación. Mais non imos esperar tal da Delegada, menos preocupada pola dignididade política dos que se manifestaban que por facer cumprir o ideal ascético de Estado.
Se nunha orde democrática a policia é un mal necesario, non debería haber unha transparencia exquisita e un control cidadán no funcionamento da institución? A Delegada ficou presa do uso dunha terminoloxía que dá pé a moita ambigüidade. Na lóxica do antagonismo, se os “manifestantes” son definidos coma “violentos”, a orde social que ela representa empregaría a “forza racional”. A vella distinción soreliana de que a burguesía emprega a forza e o proletariado a violencia, daría paso á “razón de Estado” segundo a cal, na clásica definición de Hanna Arendt, “os actos de Estado… non estarían suxeitos ás mesmas normas que regulan os actos dos cidadáns…concesións feitas aos imperativos da Realpolitik, a fin de conservar o poder e, deste xeito, asegurar a continuidade do ordenamento legal existente”. Pouco importa que as “razóns” alegadas polos manifestantes fose a extendida percepción de que “non nos representan” ou na versión máis matizada de “non todos son iguais”. Como diría Adorno, a súa falta estaría nunha excesiva sinceridade, unha desaforada mostra de soberanía liberada que amosou, nos mesmos fuciños do Leviatán, os límites da soberanía submetida aos dictados de poderes non localizabeis. Que o monoteismo do poder (Foucault) xa non habita únicamente alí onde os manifestantes puxeron cerco, senón que actúa en todas partes e por iso non se pode arrodear.
Mais para a raison d’Ètat, o que conta, ao cabo, é investir como sexa- tal é tamaño da súa impotencia. Ben sexa con eficacia represiva, ben coa eficacia comunicativa da disuasión. Para iso serven os avisos a navegantes. Meu dito meu feito. Ao pouco de facer esas declaracións a Cadena SER informaba que o xuiz Santiago Pedraz estivera a pescudar nas contas dos organizadores do 25-S para saber das persoas que tiveran un “papel activo” na organización “Rodea el Congreso”.
Este mediodía, o xornal Público, tiraba na capa dixital que Eduardo Torres-Dulce sumábase ao dictado: os poderes públicos se o consideran “necesario” poden regular “administrativamente” o dereito de manifestación. Mais a Constitución á que apelan é nídia na formulación do dereito de reunión pacífica e sen armas: o exercizo deste dereito non precisará autorización previa, agás cando se fagan en espazos de tránsito público, podendo ser proibidas cando existan razóns fundadas de alteración do orde público con perigo para persoas e bens. Nada dí sobre o contido da reunión, sobre o que se pode ou non se pode cuestionar, incluída unha posibel “deslexitimación”.
A mensaxe non tería connotacións graves se for feita nunha revista especializada en dereito ou en filosofía política, ou se a pescuda identificatoria das contas se realizara, por exemplo, para evitar o abafante fraude fiscal. As connotacións das declaracións da Delegada e do fiscal xeral do estado poucos días após o acontecimento, veñen dadas porque a organización “Rodea el Congreso” non foi unha performance de corpos espidos ao xeito do fotógrafo Spencer Tunick nen para unha embalaxe monumental de Christo. Eis a clave: ambas e dúas declaracións minimizan o malestar social perante o valor da norma. Prevalece o estar para fronte a acción ética ou estar con os chivos expiatorios dun corpo social alicerzado e preocupado pola rendabilidade e a eficacia. Mais os indignados xa saben que as palabras non son os actos e a retórica non é unha política.
Segundo Torres Dulce non pode outorgar, en tanto que fiscal xeral, carta de natureza á explotación dun lexítimo malestar social como medio de deslexitimación en bloque da forma de Estado, das Cámaras representativas, e dos seus titulares , con a veces grave crebanto do convivio democrático” (El País). Falou o fiscal xeral do estado, mas acho que foi pouco xeneroso para os que foron derrotados polos deuses do diñeiro e do capitalismo salvaxe. Enténdase, só tivo palabras para os que amosaban dignidade na praza de Neptuno, esquecéndose dos que ao amparo das “maiorias silenciosas” ocupaban nalquel intre a morada de Leviatán . Si, só tivo palabras para os que ceibaron a súa animalidade ferida nas rúas de Madrid, para negarlles a rúa. O paradoxo é que a rúa é o único que lle resta ao desafiuzado.
Que estas interpretacións tenden a empobrecer a democracia ao reducila a dereito de voto que se ritualiza cada catro anos fai parte da weltanschauung ou cosmovisión estructural española. Calquera outra ritualización pasa a estar potencialmente deslexitimada á marxe da súa liturxia ou do grau de intensidade da súa cenificación. Perante esa doutrina, tanto ten que haxa síntomas de que o propio estado de dereito se teña deslexitimado aplicando políticas que non ian nos programas electorais, facendo xusto o contrario do que se dicía que ian facer, ou que, sabendo que ten a súa orixe no modo de distribución – que é político- dos recursos, dos bens e dos valores, se teimen en asociar sistemáticamente calquera acto de rebeldía na rúa coa herexía ou coa violencia. Son prerrogativas do Leviatán contra todo que festexa sen ele ou contra ele. De feito, hai moitas clases e atributos para a indignación, pois non é o mesmo a indignación lixada e fedorenta cá indignación mirrada de Rouco Varela e Rajoy (ver Los obispos, contra el Estado de derecho).
É moi posibel cos milleiros de cidadáns reunidos na praza de Neptuno se preguntaran coma Helvecio qué facer cando a lei xa non protexe. Cando se extende esa percepción a xente déixase aconsellar polo seu interese particular (Do espirito,1758), tanto os de acima como os de máis abaixo. O problema está que os de abaixo cando se deixan aconsellar polo seu interese particular tenden a xuntarense exercendo os dereitos individuais e colectivos de reunión e manifestación; e os de riba, cando se deixan aconsellar polo seu interese particular, adoitan a estratexia do patexo, entón recuan e desprezan todo o que os cuestiona en tanto que membros dunha casta autoregulamentada e de aceptado gregarismo.
No entanto, o compañeiro de partido da delegada do goberno de Madrid e ministro de Educación, José Ignacio Wert, afirma ver “evidencias” que asocian o ensino co independentismo.
Mais o orzamentos xerais do estado español din outra cousa. A educación pública universal sofre brutais recortes mentras se favorece a privada-relixiosa ou a concertada con cartos públicos, maiormente católica que, segundo Wert, servirá para “eliminar lo que ha sido el desenfoque que ha tenido el proceso educativo en España” e que ” el castellano sea la lengua vehicular en que reciba la educación”. O xornal El Pais vai crear o seguinte titular: “Wert pon freo á dispersión autonómica”.
Non puido ser máis tranparente ao amosar o que verdadeiramente pensa da educación, unha institución ao servizo do adoutrinamento político e para a reproducción das disparidades de orixe, e non un mecanismo social orientado a formar persoas con pensamento de seu. E como a educación é adoutrinamento para os señores do PP, queren afiar a ferramenta. O aplicado Feijoó o primeiro que fixo foi eliminar as Galescolas, que disque animaban o sentido de pertenza ao país galego, e criou ex nihilo – tal é a forza da súa soberbia- a A galiña azul, para alimentar o sentido de pertenza a Walt Disney. Acho que xa adiviñaron: Wert é un nacionalista lexítimo que pensa que os que non pensan coma ele é que están adoutrinados. Quen adoutrinaría a Wert e máis a Feijoó?
Entre as afirmacións de Wert, as de Cifuentes e as de Torres-Dulce hai un contínuo e unha complementariedade na xeración de animadversión contra toda forma de soberanía liberada, chámese Cataluña ou Nunca máis. Neste diagrama de decodificación só unha saída está activa. Trátase de incoluar o parásito da culpabilidade, de facer xirar a roda dos derviches proclamando as grandes virtudes do estado ascético, da austeridade como acción efectiva de criazón de realidade e unha compaixón moralizadora esterilizante. E de paso,unha ocasión para practicar modos de acción de coacción legal e de eficacia do control. Eis o único que queda do Estado, a súa metamorfose, o pensamento unidimensional.
Enxergardas estas afirmacións dende o noroeste deberían provocar xeral comichón, Galiza é unha factoría de antisistemas. Temos un futuro radiante.
